De vergeten slag om Rotterdam: de strijd om de Maasbruggen

Rotterdam en de Tweede Wereldoorlog. Dan denk je toch vooral aan het bombardement. Dit bombardement vond pas op 14 mei 1940 plaats. Voorafgaand aan de verwoestende aanval vond een vijf dagen durende strijd plaats om de Maasbruggen. Om meer te weten te komen over deze historie ging ik met mijn ouders en gids Vincent op pad van de Oude Haven naar het Noordereiland.

We starten in de Oude Haven van Rotterdam, een klein stukje in het centrum waarbij historische gebouwen nog deels intact zijn gebleven. Maar waar dit tijdens de meidagen bij het uitbreken van de oorlog een belangrijk toneel vormde. Gids Vincent brand direct los “Mei 1940, aan de grens met Duitsland ligt het Nederlandse leger in afwachting klaar tot dat de Duitse aanval wordt ingezet. Maar er volgt uit onverwachte hoek een aanval. Het vliegveld van de Rotterdamse Waalhaven wordt in de vroege ochtend van 10 mei 1940 gebombardeerd en tegelijkertijd landen er zo’n 600 parachutisten op Rotterdam-Zuid. Hier was de stad niet op voorbereid. Er wel 7000 militairen in de stad alleen was het gros lid van bewakings- en depottroepen of lid van het bataljon. Kortom geen soldaten met een gevechtsfunctie en er was nauwelijks munitie. Ook leiding noch strategie ontbrak. Alles was gericht op de grens.”

Watervliegtuigen op de Maas

Ook landde in de vroege ochtend op 10 mei 1940 een twaalftal watervliegtuigen op de Maas bij de Maasbruggen. “Rotterdam had toen slechts twee verbindingen van Noord naar Zuid. De verkeersbrug en de spoorbrug. Beide ter hoogte van de huidige Blaak en de Hef op het Noordereiland. De vliegtuigen maakte op de Maas door de motoren en enorm kabaal en er kwamen via rubberen bootjes Duitse soldaten uit. De Rotterdammers die op dat moment met hun broodtrommel in de hand klaar stonden om naar hun werk te gaan, hielpen hen aan de kant. Zó naïef waren de inwoners op dat moment. Ook gaan er verhalen van arbeiders die absentiebriefjes lieten schrijven door Duitse soldaten voor hun baas.”

“Rotterdam was dus helemaal niet voorbereid op een dergelijke aanval. Terwijl de Duitse troepen zich optrokken van de Waalhaven en Feyenoord tot aan de zuidoever van de Maas brak in de stad een lichtte paniek uit. In de stad waren wel wat Korps Mariniers aanwezig en enkele eenheden van de landmacht in opleiding. Er werd dus een leiding geïmproviseerd en een strategie gevormd.”

Het Witte Huis

“De Duitse soldaten die de Noordoever bereikte werden al gauw teruggedrongen tot de Nederlandsche Verzekeringsbank aan de Boompjes. Daar waar nu het Gebouw de Maas staat. Het Witte Huis, toen een het hoogste gebouw van de stad, werd ingenomen door het Nederlandse leger.” vertelt Vincent. “En als verrassing gaan we nu het dak op van het Witte Huis.”

Boven aangekomen wacht ons een mooi panorama over de stad. En ja, hiermee heb je als je de wolkenkrabbers anno nu weg denkt, inderdaad een overzicht over de linies.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Kogelinslagen en het enige monument

We dalen af naar de kade. Waar de fundering van de oude brugger er nog liggen. Op de balustrades aan de Boompjes-kant zijn de kogelinslagen nog te zien. Hoewel ik hier op nog geen 100 meter afstand gestudeerd heb, heb ik dit nog nooit gezien! Aan de kant van het oude brughuisje, bij de sportschool hangt het enige monument die herdenkt aan de deelnemers bij Slag om de Maasbruggen. “Op het monument prijkt prominent het logo van het Korps Mariniers, merkwaardig want zij waren slechts een onderdeel van de strijdkrachten die ook van marine en landmacht kwamen.”

Deze slideshow vereist JavaScript.

Het Noordereiland

We steken de huidige Willemsbrug over richting het Noordereiland. Oftewel het Duitse front. “Het Noordereiland was anno 1940 een dorp ansich. Met zo’n 15.000 inwoners had het een eigen gemeenschap. Met het komen van de Duitse bezetter was er een grote onrust uitgebroken. Hoewel de soldaten toen nog erg beleefd waren.” We passeren het Hoffmanplein, dat destijds een begraafplaats werd voor de gevallenen Duitse soldaten. Later zijn ze herbegraven in Ysselsteyn. Op de Prins Hendrikkade staan we stil bij 66B. “De Duitse voorman Schmidt stelde vanuit zijn post hier een ultimatum voor overgave aan de stad, die te voet naar Generaal Scharroo in Blijdorp werd gebracht. Scharroo stelde echter dat hij een vodje papier niet serieus kon nemen en stuurde de boodschappers terug. Een nieuw ultimatum moest volgen en de geplande aanval uitgesteld. Maar toch barstte een bommenregen los….  

Deze slideshow vereist JavaScript.

Wil je ook meer te weten komen over deze Slag om de Maasbruggen? Reserveer dan een rondleiding. Samen met een groepje of op gezette data kun je je aanmelden.

Meer info over Rotterdam en de Tweede Wereldoorlog

• In de stad is de Brandgrens na het bombardement in 2010 gemarkeerd. De website brandgrens.nl geeft veel informatie.
• Museum Rotterdam heeft een permanente tentoonstelling over Rotterdam en de Tweede Wereldoorlog
• In het Mariniers Museum kom je meer te weten over de militaire eenheid die ‘huist’ in Rotterdam.
• De film het Bombardement (met o.a. Jan Smit) gaat over de stad Rotterdam.
• Het boek ‘De Lege Stad’ van Simone van der Vlught gaat over de lege stad na het bombardement

Sanne Bakker

Sanne Bakker is eigenaar van ensanne reist. Sanne houdt van stedentrips maken en daarbij een hoop dingen bezoeken. Ze is geïnteresseerd in kunst, musea en WW2. Ook is ze in voor echte Try before you die avonturen. Daarbij heeft ze haar diploma in de Reisjournalistiek gehaald.