Erfgoedfestival Gelderland: grensverhalen van Hertogdom Gelre
Duik je in de geschiedenisboeken van Gelderland, dan zul je al gauw merken dat grenzen een grote rol speelden. Dat begon al in de Romeinse tijd toen de ‘limes’ de grens vormde van het Romeinse Rijk. Zo’n 600 jaar geleden was Provincie Gelderland zelfs een eigen land ‘Hertogdom Gelre’. In het acht weken durende Erfgoedfestival Gelderland, van 23 mei tot en met 22 juli staan de verhalen van de grenzen centraal. Op de agenda staan ruim 200 tentoonstellingen, voorstellingen, festiviteiten en fietsroutes. Ik dook al een dagje in deze verhalen en tip je een paar bijzondere plekken.
Het prachtige meer bij het klooster
Geschiedenis van Hertogdom Gelre
Met vier kwartieren, die gedeeltelijk in Limburg en Duitsland lagen, was Hertogdom Gelre zes eeuwen geleden een van de belangrijkste landen van Europa. Belangrijker dan Graafschap Holland. Ieder kwartier had een eigen hoofdstad, Nijmegen, Zutphen, Arnhem en Roermond en deze indeling bleef tot aan de Tachtigjarige Oorlog bestaan. Het wemelde in Gelderland van dynastieën en vorsten, dat verklaard nog steeds waarom de provincie zoveel Middeleeuwse kastelen en burchten heeft. De Gelderse geschiedenis kent tientallen hoofdrolspelers, die op hun beurt weer zijn afkomstig van de huizen ‘Gelre’, ‘Van Egmont’, ‘Gulik’ en ‘Bourgondië’.
Bron: Erfgoedfestival.nl
Expositie: Vier kerken, een verhaal
Uniek binnen Erfgoedfestival is dat kerken in deze vier kwartierhoofdsteden het decor vormen van ‘Vier kerken, een verhaal’ en je een stuk van de geschiedenis van Hertogdom Gelre vertellen. In de Munsterkerk (Roermond) vind je bijvoorbeeld het oudste grafmonument van Europa, het praalgraf van graaf Gerard van Gelre en zijn vrouw Margaretha van Brabant. In de Eusebiuskerk (Arnhem) is Hertog Karel van Gelre hoofdrolspeler van de geschiedenis. De Walburgiskerk (Zutphen) heeft een Librije, een kettingbibliotheek uit 1561, een van de drie resterende in Europa. Suf? Zeker dus niet! Iedere tentoonstelling vertelt met film, wandelroute en grote kaart een deel van het vierluik.
Illustratie Karel Kindermans
Rondleiding en wandelen: Kloster Graefenthal
Het prachtig gelegen Kloster Graefenthal ligt net over de grens van Duitsland, maar hoorde bij het Hertogdom van Gelre en werd gesticht door Graaf Otto II. Omgeven met een muur van een kilometer lang leefden de nonnen hier ver van de buitenwereld. Deze nonnen waren meestal ook van adel en brachten een fortuin mee. Het klooster bezat ook veel landerijen. Boeren verhandelden namens het klooster in Nijmegen en het klooster viel bijzonder genoeg direct onder de kerk in Rome. De graven van Gelre vonden hun laatste rustplaats hier op het landgoed. Het mausoleum krijgt momenteel vorm, een ijzeren constructie die eerst moet roesten. Verder vind je hier allerlei oude gebouwen, scharrelen kippen en pauwen rond en doet de imker het werd.
De noord en oost vleugel van het klooster zijn in ere gerenoveerd en doen vooral dienst voor bruiloften en gala’s. Met een rondleiding met ‘moeder overste’ kun je het klooster bezoeken. Zo kom je bijvoorbeeld op de zolder. Hier zie je het gebruik van gerond eikenhout, dat later bij de VOC-schepen werd toegepast. Ook het meer achter het klooster is prachtig, om te wandelen en kanoën. Het klooster is tijdens het festival startpunt van vele routes.
Fietsroute over de grenzen
Voor Erfgoedfestival zijn 43 verschillende etappes uitgezet over de grenzen van Gelderland. In totaal een route van 900 kilometer. Onderweg kom je natuurlijk meer te weten over het voormalige Hertogdom van Gelre. Fiets over de grens bij ‘s Heerenbergh (Route 15) en maak een stop bij Kasteel Huis Bergh, een van de stadhouders uit het Overkwartier woonde hier. Of fiets van Kasteel Ammersoyen naar Slot Loevestein (Route 21) en ontdek welke sleutelpositie deze burchten hadden. Je kunt ook een rondje door maar liefst drie provincies maken, langs stadjes die over-en-weer tussen de dynastieën gingen (Route Overkwartier 1).
Tip: Vlakbij Arnhem kun je het Middeleeuwse kasteel Doorwerth bezoeken. Lees meer over dit kasteel
Vestingstadje Gennep
Gennep is zo’n stadje dat op de grens van het Overkwartier en Gelre lag. Ook hier wordt meegedaan aan het Erfgoedfestival met de expositie ‘Cartografie van het Overkwartier’. Een collectie van 35 historische kaarten laten zien hoe de grenzen daadwerkelijk lagen. De kaarten zijn echt een kunst op zich! Prachtig met de hand gemaakt en zelfs geïllustreerd. Enthousiaste vrijwilligers leiden je graag rond langs de expositie. Ga daarnaast zeker mee naar de kelder van het raadhuis. Archeologen zijn hier vol passie aan het werk om oude vondsten schoon te maken en in ere te herstellen. Het enthousiasme van deze mensen is aanstekelijk!
Erfgoedfestival 2018
Erfgoedfestival start op 23 mei aanstaande met maar liefst 200 verschillende festiviteiten, tentoonstellingen en voorstellingen. In alle hoeken van Gelderland wordt er ingehaakt op het thema grenzen om zo de bijzondere verhalen van de provincie te delen.
Kijk voor alle activiteiten op de agenda.
Video: Preview trip
Op 14 mei maakte ik met een groep bloggers, journalisten en organisatoren een trip langs de locaties van het festival. Je krijgt een beeld bij de locaties met deze video.
Disclaimer: Ik schreef dit artikel in samenwerking met Erfgoed Gelderland, opdrachtgever van ensanne.nl. De historische informatie in het artikel dient om mijn verhaal te ondersteunen en deze heb ik met zorgvuldigheid geraadpleegd.
Er zijn nog geen reacties geplaatst, ben jij de eerst?