Vrouwenpower van Mechelen: vorstinnen, Ursulinnenzusters en bierbrouwers

Die Mechelse madamekes…. pittige dames die al eeuwenlang hun mannetje staan. Wanneer je teruggaat in de Mechelse geschiedenis waren de Margaretha’s hier de regerend vorstinnen, bierbrouwers en bouwden de nonnen een parel van de art nouveau. Tijdens een blogtrip in deze Vlaamse stad maakte ik, in vrouwelijk gezelschap, kennis met de vrouwenpower van Mechelen.

Door de eeuwen heen lieten dames dus op verschillende manieren een stempel achter op de stad. Margaretha van Oostenrijk en Margareta van York waren vorstinnen die zich vestigde in de stad. Met stadgids Liesbeth gingen we op pad. In de Wintertuin en het Ursulinnenklooster maakten we kennis met de pientere Ursulinnenzusters. Samen met biersommelier Sofie Vanrafelghem proeven we speciaalbieren en worden alle vooroordelen over bier en mannen weggenomen.

Margretha van Oostenrijk, vorstin van de Habsburgse Nederlanden

In de 15^e eeuw hoorde Mechelen nog bij de Lage Nederlanden. Vanuit Mechelen regeerde een vrouwelijke vorstin ook over ons land. Margareta van Oostenrijk was haar naam en de tante van Karel V en had van keizer Maximiliaan haar het heerschap gegeven. Vanuit haar paleis, het Hof van Savoye, bestuurde ze de Habsburgse Nederlanden en lieten vele geleerden en kunstenaars op bezoek komen zoals Erasmus, Thomas More en Jan van Eyck. Ondertussen was ze voogd over haar nog minderjarige neef Karel V en zijn zussen. Hof van Savoye is anno nu in gebruik als rechtbank en een monumentaal renaissance pand met een prachtige binnentuin. Op deze mooie plek vertelt onze gids Liesbeth macaber verhaal over Margareta: “Onder de Bourgondiërs was het gebruikelijk om het stoffelijk overschot na het overlijden op verschillende plekken te begraven. Margareta werd dus in delen begraven, haar lijf in het Franse dorp van haar laatste echtgenoot, haar hart in Brugge en haar ingewanden naar Mechelen omdat ze daar zo goed gegeten en gedronken had. Deze zijn nog begraven in de Sint Pieters en Paulus kerk onder een tegel bij het koor.”  

Margareta van York, de schone weduwe

Eerder in de Mechelse historie had een andere Margareta al gezorgd voor oproer in de stad. Volgens zeggen een schone dame, met haar Britse looks en blonde haren.  Margareta van York was getrouwd met Karel de Stoute, hertog van Bourgondië en vestigde zich als weduwe in de stad. “Margareta kreeg de zorg voor haar stiefdochter Maria, die onervaren de troon van haar vader moest opvolgen nadat hij was omgekomen op het strafveld. Maria stond voor een lastige klus stond met de steden die naar onafhankelijkheid streefden. Margareta gaf haar veel advies maar onder dwang moest zij het hof verlaten. Zo kwam ze in Mechelen terecht.” Vertelt gids Liesbeth. “In Mechelen woonde ze in Hof van Kamerijk, dezelfde straat als Hof van Savoye. Het pand is nu de stadsschouwburg, maar aan de gevel zie je de wapenschilden van haar en Karel de Stoute.”

Wintertuin, parel van de Art Nouveau

Na onze stadswandeling met gids Liesbeth is de volgende stop de prachtige Wintertuin in het klooster van de Ursulinnen. Het klooster ligt op zo’n 20 minuten buiten het centrum. In de 19^e eeuw woonde hier een aantal vooruitstrevende en slimme nonnen. Ze richtte het ‘Pensionnat des demoiselles’ op dat zelfs internationaal hoog aangeschreven stond. “In september 1841 kwam het eerste boerenmeisje hier intern. Daarna nam het een stroomversnelling.  Met marketing voor die tijd kwamen zelfs meisjes uit Australië en Nieuw-Zeeland naar het platteland bij Mechelen, maar ook de dorpsmeisjes uit de regio bleven komen.” vertelt Jan Van Itterbeeck onze gids op locatie ons. Rond 1900, met zo’n 700 meisjes intern, startte de nonnen met de bouw van de Wintertuin. Een kleurrijke glas-in-lood koepel. Wat een pracht! Dit verwacht je werkelijk niet. Het werd de ontvangstruimte voor de familieleden die de meisjes kwamen bezoeken.

De Wintertuin is onderdeel van het Onze-Lieve-Vrouw-Waver, later op deze blog zal ik je meer vertellen over dit complex.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Bier ook voor vrouwen

Er is nog een wereld te winnen en daarom willen biersommelier Sofie en Mechelen dit cliché de wereld uithelpen. In de middeleeuwen brouwden de Mechelse begijntjes al recepten, die zelfs het lievelingsbier ‘Mechelsen Bruynen’ van Keizer Karel werden. “Vrouwen hebben dertig procent meer smaakpapillen dan mannen, dus vrouwen kunnen bier veel beter proeven!” aldus Sofie Vanrafelghem. “Acht jaar geleden was ik een WWW, wit wijn wief. Maar de tijden zijn veranderd. In mijn laatste studiejaren begon ik de trappistenbieren te waarderen en startte ik met een brouwopleiding. Nu is het mijn grootste missie om vrouwen aan het bier te krijgen. Onbekend maakt onbemind. Als we op café gaan vind ik dat ook vrouwen met fier bier moeten kunnen bestellen.”  Bij Café Belge genieten we in gezelschap van Sofie van gerechten die op basis van foodpairing bij bieren zijn afgestemd. Heerlijk!

Deze slideshow vereist JavaScript.

Kortom volop vrouwenpower in deze stad! Moge vele andere steden deze vrouwenpower maar zichtbaar maken. Want een mooie quote:

“For most of the history, anonomynous was a woman” – Virginia Wolfs.

Stay tuned: Binnenkort uitgebreidere tips op ensannereist voor een weekendje Mechelen!

Deze blog geeft mijn persoonlijke verslag weer van mijn blogtrip ‘Stad in Vrouwenhanden’ aan Mechelen die ik maakte op uitnodiging van Visit Mechelen en Check-in PR. De historische informatie in het artikel dient om mijn verhaal te ondersteunen en deze heb ik met zorgvuldigheid geraadpleegd.

Sanne Bakker

Sanne Bakker is eigenaar van ensanne reist. Sanne houdt van stedentrips maken en daarbij een hoop dingen bezoeken. Ze is geïnteresseerd in kunst, musea en WW2. Ook is ze in voor echte Try before you die avonturen. Daarbij heeft ze haar diploma in de Reisjournalistiek gehaald.